184 көше мен 59 елді мекен атауын өзгерту керек

Тіл фестивалі аясында ономастика саласындағы жыл бойы атқарылған жұмыстар сараланды. «О номастика және көрнекті ақпарат мәселесі: ізденістер мен іркілістер» атты дөңгелек үстелде өңірдегі елді мекен, көшелер атауларын өзгертудің өзекті мәселелері талқыланды. Жиынға тілші ғалымдар, тарихшылар, тіл саласына жауапты мамандар мен қоғамдық бірлестік өкілдері қатысты. Иллюстративное фото из архива "МГ" Көшенің атын көкеме, ауылдың атын атама беру үрдісі бүгінде өршіп тұр. Елді мекендерде өздерінің ағайын-туыстарына атау беру көп кездеседі. Осыған орай бұған дейінгі жарияланған мораторий бір жылға тоқтатылды. Жиын мақсаты - идеологиялық қайшылық туғызбайтын атауларды қою және елді мекендерге, мемлекеттік нышандарға белгісіз адам есімдерін беруге тыйым салу. - Кеше ғана Қазталов ауданынан телефон шалды. Біреу өзінің әкесінің есімін көшеге бергісі келеді. Сондықтан танымал тұлға болмаса, кісі есімін беру мәселесіне бой бұрмауымыз керек, - дейді БҚО тілдерді дамыту басқармасының бөлім басшысы Гүлнар ӘЛЖАНОВА. Бүгінде облыс бойынша 184 көше мен 59 елді мекен атауларын өзгерту жоспарда тұр. Халық пікірін ескере отырып, ұлттық нақыштарға сай атау беру - ең өзекті мәселе. Республикалық комиссия Әлихан Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы секілді қазақтың маңдайалды тұлғалары, өзге де патриоттық мағынадағы 100 атаудан тұратын тізім ұсынған. Ономастикалық комиссия сол тізімнен атаулар іріктей алады. Тарихи деректерге сүйенсек, бұрынғы елді мекен атаулары кеңес өкіметі кезінен емес, көбі патшалық Ресей дәуірінен қалған. Сондықтан тарихи атауларға оралу керек. - Щапова, Круглоозерное, Коловертное, Янайкино, Серебряково, Кирсаново, Дарьиск, Долинный, Озерное, Переметнок – бұл орыс-казак әскерлерінің бекіністері мен хуторлары, станицаларының атулары. Негізі бұл жерлердің байырғы көне атаулары бар. Біздің жер-су атауларымыз патша ұлықтарының қолындағы ойыншыққа айналғанын тарихи деректер дәлелдейді, - дейді тарих ғылымдарының кандидаты, доцент Жаңабай ЖАҚСЫҒАЛИЕВ Ономастика саласы - тарихи жадымызды жаңғыртатын ұлттық мәселе. Атау қоюда шығу тарихына, оның мағынасына мән беру - бірінші міндет. Жиында ғалымдар халыққа жеңіл, түсінікті этимологиялық сөздік жасауға өз ұсыныстарын білдірді. Дөңгелек үстелде ономастиканың түйткілді мәселелері, көрнекті ақпараттардағы мемлекеттік тілдің жай-күйі, жарнамадағы аударма мәселелері талқыланды. Ғалым-мамандар ономастикалық атауларды беруде көпішілктің пікірін ескеру, алдын ала талқылау қажет деген тоқтамға келді. Арман Курманалиев